مولوسکوم عبارت است از یک ضایعه پوستی غیر سرطانی، که به علت آلوده شدن قسمت سطحی پوست به ویروس مولوسکوم ایجاد می شود. نام این ویروس مولوسکوم کونتاژیوزوم است که در سطح دنیا به صورت پراکنده وجود دارد.
برخلاف باور عموم، این ویروس کاملاً از دسته ویروس HPV یا ویروس زگیل تناسلی متفاوت می باشد. ویروس مولوسکوم همه افراد در سنین مختلف را درگیر می کند. در ادامه با دکتر مهناز شکروی همراه باشید تا با ایت بیماری بیشتر آشنا شوید .
بیماری مولوسکوم چیست؟
بیماری مولوسکوم از بیماری‌های پوستی مقاربتی است .بیماری مولوسکوم یک نوع بیماری ویروسی می باشد که به صورت ضایعات برجسته کوچک و بزرگ به روی پوست ظاهر می شوند. ضایعات حاصل از بیماری مولوسکوم معمولاً به رنگ پوست و یا سفید مرواریدی هستند و گنبدی و گرد بوده و در داخل آنها ماده ای ژله مانند و سفید وجود دارد که تماس این ماده با نقاط دیگر پوست باعث سرایت بیماری به دیگر نقاط بدن است. ضایعات حاصل از مولوسکوم دارای اندازه های متفاوتی می باشد و معمولاً باعث خارش پوستی و ناراحتی برای بیمار نمی شود. در بزرگسالان این بیماری معمولاً در مناطق تحتانی شکم و رانها و مناطق تناسلی ظاهر می شود و به وسیله ی تماس جنسی منتقل خواهد شد.
علت بیماری مولوسکوم
این بیماری پوستی به واسطه لمس کردن و در تماس بودن با پوست آلوده منتقل می شود و قدرت سرایت یافتن آن بسیار بالا است به طوری که حتی اگر فرد سالم با حوله، لباس های شخص مبتلا در ارتباط باشد، امکان ظاهر شدن دانه های مولوسکوم بر بدن وی نیز وجود دارد. همچنین خود شخص آلوده هم نباید چندان به آن دست بزند و اکیداً توصیه می گردد که از خراشیدن آن جلوگیری شود؛ چرا که دیده شده با این کار به قسمت های دیگر بدن فرد هم سرایت کرده است.
در بزرگسالان ممکن است از طرق جنسی منتقل شود و محل رایج بروز مولوسکوم، آلت تناسلی است. در واقع رابطه ی جنسی یکی از اصلی ترین راه های انتقال است که در بزرگسالان معمولاً از این طریق مولوسکوم منتقل می شود؛ چرا که یکی از قسمت هایی که دانه های مولوسکوم در آن دیده می شود اندام تناسلی است که می تواند شامل اطراف یا روی آلت مردانگی، مهبل، مقعد و اطراف آن باشد و نیز محققان این احتمال را می دهند که این عارضه پوستی از طریق حمام، سونا و استخر عمومی نیز منتقل می شود که البته این نظریه تاکنون به اثبات علمی نرسیده است.
علایم و نشانه‌های مولوسکوم (زگیل آبکی)
وقتی این برجستگی‌ها بر روی پوست ظاهر می‌شود، اغلب:
-در ابتدا به شکل دانه‌های برجسته کوچک، سفت و گنبدی شکل رشد می‌کنند.
-سطحی صاف و براق و یا مرواریدگونه دارند.
-همرنگ گوشت یا صورتی‌رنگ هستند.
-یک گودی در مرکز دارند. این گودی ممکن است با یک ماده سفید ضخیم پنیرمانند و چرب پر شده باشد.
-بدون درد هستند، اما برخی از آنها با خارش همراهند.
-زمانی که سیستم ایمنی با آنها در حال مبارزه با این ویروس است، این زگیل‌ها به رنگ قرمز در می‌آیند.
-خارش و یا کندن زگیل می‌تواند ویروس را منتقل کرده و زگیل‌های آبکی را در مناطق دیگر بدن پخش کند.
-افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، ممکن است در بدن خود صدها زگیل آبکی را مشاهده کنند.
-در بزرگسالان، این برجستگی‌ها معمولاً روی پوست صورت، گردن، زیر بغل، بازوها و دست‌ها ظاهر می‌شود. دیگر مکان‌های شایع برای زگیل آبکی شامل دستگاه تناسلی، شکم و داخل رانهاست.
آیا افراد مبتلا به ایدز دچار مولوسکوم می شوند؟
بله. مثل هر بیماری پوستی و سیستمی، با کاهش قدرت سیستم دفاعی بدن و ضعف و ایمنی، بدن انسان در معرض رشد انواع ویروس ها و قارچ ها و باکتری قرار می گیرد و یکی از راه های تشخیص بیماری های کاهنده سیستم ایمنی بدن، مشاهده رشد عفونت های غیر معمول در فرد می باشد که پزشک با شک به اختلال ایمنی، به بررسی عوامل زمینه ای می پردازد.
کلاً یک ارتباط معکوس بین سیستم ایمنی و دفاعی بدن، و رشد ویروس های تبخال یا زگیل تناسلی، مولوسکوم تناسلی و انواع دیگر عوامل بیماری زا وجود دارد و با کاهش سیستم دفاعی، این عوامل بیماری زا به بدن انسان حمله می کنند.
تفاوت مولوسکوم و زگیل تناسلی چیست؟
اولین تفاوت این دو، در نوع و ماهیت زگیل ایجاد کننده است. عامل زگیل تناسلی از نوع ویروس HPV و مولوسکوم، ویروس مولوسکوم کونتاژیوزوم می باشد.
دومین تفاوت این است که زگیل تناسلی فقط از راه تماس جنسی آلوده منتقل می شود ولی مولوسکوم اغلب از راه های غیرجنسی منتقل می شود.
سومین تفاوت این است که ویروس مولوسکوم اساساً خطرناک نبوده و هیچ موردی از بروز و شیوع سرطان در رابطه با مولوسکوم گزارش نشده است.ولی ویروس زگیل تناسلی مخصوصاً پرخطر آن ،ارتباط مستقیم و شناخته شده ای با سرطان گردن رحم در خانم ها دارد.
تفاوت دیگر زگیل تناسلی و مولوسکوم شکل ظاهری آنها است. مولوسکوم به صورت ضایعات آبکی متعدد و گنبدی شکل و دارای ناف و انتشار شدید می باشد. نام دیگر مولوسکوم، زگیل آبکی می باشد.این ضایعات اغلب بعد از مدتی حتی بدون درمان خود بخود از بین می روند.
تفاوت دیگر زگیل تناسلی با مولوسکوم این است که زگیل تناسلی فقط ناحیه تناسلی را بعد از تماس جنسی آلوده گرفتار می کند ولی مولوسکوم اغلب در نواحی غیرتناسلی مثل ران ها، زیرناف، صورت، گردن و کشاله های ران نیز دیده می شود.
درمان مولوسکوم
مولوسکوم معمولاً شفاف بوده و در طول مدت 6 تا 12 ماه برطرف می‌شود. در مراحل بهبود این بیماری، جوش‌های پوستی دیگر واگیردار نخواهد بود. در مورد کودکان به دلیل خطر عکس‌العمل نامناسب بدن به ندرت نیاز به مداخله درمانی برای رفع مشکل وجود دارد. به هر حال در افراد بزرگسال و نیز برای افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها دچار مشکل است، اغلب لازم است جراحت‌های پوستی به منظور جلوگیری از پخش آنها در بدن تحت درمان قرار گیرند. روش درمان مناسب برای بیمار به سطح سلامت کلی فرد و تعداد و موقعیت جراحت‌های پوستی بستگی دارد. روش‌های درمان قابل استفاده به این منظور به شرح زیر هستند:
کرم موضعی: کرم‌ها و پمادهای موضعی بر روی جراحت‌ها قرار گرفته و این کار معمولاً به مدت چند هفته تا زمانی ادامه می‌یابد که تمام این جراحت‌ها درمان شوند. عملکرد این کرم‌ها از طریق فعال کردن واکنش طبیعی سیستم ایمنی به ویروس عامل بیماری می‌باشد. کرم‌های موضعی حاوی رتینوئید یا محلول‌های ساینده و محرک پوست هستند که می‌توانند برای از بین بردن جراحت‌های ایجاد شده در نتیجه بیماری مناسب باشند. این تحریک کننده‌ها عبارتند از:
اسید تری کلرواستیک
اسید سالیسیلیک
هیدروکسید پتاسیم
کرم ترتینوئین
کانتاریدین
کرم امیکویمود
سرما درمانی: سرما درمانی شامل سرد کردن جوش‌های پوستی با نیتروژن مایع و برداشتن آنها است. به این منظور هر نقطه از پوست در طول مدت 5 تا 10 ثانیه سرد شده و در نتیجه این کار یک لایه یخ مانند بر روی ناحیه مورد نظر و پوست اطراف آن تشکیل می‌شود. توجه داشته باشید برای برداشتن کامل جوش‌های پوستی به چند جلسه سرما درمانی نیاز بوده و لازم است بین این جلسات دو تا سه هفته فاصله زمانی وجود داشته باشد.
لیزر درمانی: لیزر درمانی یک روش به نسبت جدید برای درمان مولوسکوم یا زگیل آبی است. در این روش از پرتوی قوی لیزر برای تخریب سلول‌های تشکیل دهنده جوش‌های پوستی استفاده می‌شود. به منظور دستیابی به نتایج مناسب احتمالاً لازم است چندین بار از این روش استفاده شود.
دیاترمی (diatermy): در این روش از گرما برای برداشتن مولوسکوم استفاده می‌شود. به این منظور ناحیه تحت درمان بی‌حس شده و با استفاده از یک ابزار الکتریکی گرم می‌شود. به این ترتیب می‌توان جوش‌های پوستی ایجاد شده را سوزاند.
درمان ترکیبی: افراد دچار مشکلات خاص در ارتباط با وضعیت سیستم ایمنی به خوبی به روش‌های درمان معمول برای مولوسکوم واکنش نشان نمی‌دهند و به همین دلیل لازم است برای رفع مشکل آنها ترکیبی از روش‌ها مورد استفاده قرار گیرد. روش‌های درمان در این شرایط با تمرکز بر بهبود عملکرد سیستم ایمنی و دستیابی به حداکثر سطح اثربخشی برای درمان مشکل انجام می‌شوند.
کورتاژ: در این روش مولوسکوم با استفاده از ابزارهای خاص نازک، فلزی و قاشق مانند به نام کورت (curret) تراشیده می‌شود. مشابه روش دیاترمی، در این روش نیز نیاز به بی‌حسی موضعی قبل از شروع این درمان وجود دارد.
داروهای خوراکی: مصرف داروی خوراکی سایمیتیدین می‌تواند یک درمان سیستمیک برای برخی از کودکان مبتلا به این بیماری باشد. بر خلاف کرم‌های موضعی و روش‌های جراحی، این روش بدون درد بوده و باعث باقی ماندن جای زخم و جراحت بر روی پوست نمی‌شود.
چگونه می‌توان از ایجاد زگیل‌های آبکی پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به مولوسکوم اجتناب از لمس بدن افرادی است که ناقل این ویروس هستند. در زیر پیشنهادهایی برای پیشگیری از گسترش عفونت ارائه شده است:
- دستان خود را به وسیله آب گرم و صابون خوب بشوئید.
- به کودکان خود روش‌های شستشوی صحیح دست‌ها را آموزش دهید زیرا آنها در هنگام بازی ممکن است با افرادی که ناقل این ویروس هستند برخورد داشته باشند.
- از استفاده از وسایل شخصی دیگران پرهیز کنید. این وسایل شخصی عبارتند از حوله‌ها، لباس‌ها، شانه یا صابون
- از استفاده از ابزار ورزشی افراد دیگری که ممکن است با بدن عریان آنها تماس داشته باشد خودداری کنید.
- از دست زدن به قسمتی از بدن خود که در آن زگیل وجود دارد خودداری کنید.
-زگیل‌ها را تمیز و پوشیده نگه دارید و از لمس کردن آنها توسط خود یا دیگران اجتناب کرده تا ویروس گسترش پیدا نکند.
- در صورتی که در اندام تناسلی شما زگیل وجود دارد از تماس‌های جنسی پرهیز کنید.
